Dhuna me bazë gjinore: Një padi prima facie e gjyqësorit

Në monologun e Suzie Miller, të vënë në skenë nga Melissa Vettore dhe të drejtuar nga Daniele Finzi Pasca, historia e Tessës, një avokate që shpesh ka përfaqësuar përdhunues në gjykatë, bëhet një akuzë e fuqishme ndaj shtrembërimeve të sistemit të drejtësisë. Kur protagonistja bëhet viktimë e sulmit seksual, denoncimi i saj nuk është thjesht personal: është një gjest politik, një çarje që hapet në gjuhën e drejtësisë. Shfaqja, një premierë kombëtare, hapi sezonin në Sala Umberto në Romë. Datat e turneut

Nga Rosalba Panzieri 

“E tëra që di është se diku. Diku. Disi. Diçka duhet të ndryshojë.” Këto fjalë përmbyllin “Prima Facie”, performancën që magjepsi audiencën në Teatro Sala Umberto të Romës për dy orë, pa ndalur. I interpretuar nga Melissa Vettore magjepsëse, monologu tregon historinë e Tessës, avokates ambicioze të përdhunuesve, e cila vuan nga sulmi seksual dhe e njëjta dhunë gjyqësore që ajo vetë ushtroi ndaj viktimave të saj. E ndarë midis të kaluarës së saj si avokate dhe të tashmes së saj si viktimë, Tessa analizon me qartësi disonancën midis ligjit formal dhe drejtësisë substanciale.

Një monolog i domosdoshëm për të gjithë

Monologu, bazuar në bestsellerin e Suzi Miller, trajton me intensitet dhe ndjeshmëri çështje që janë më urgjente sot se kurrë: dhuna gjinore, pëlqimi dhe gjuha e pushtetit, duke nxjerrë në pah hendekun që shpesh ndan drejtësinë formale nga drejtësia aktuale. Viktima i nënshtrohet pyetjeve intensive, të cilat shndërrohen në një sulm të dytë, për të përcaktuar nëse mohimi i përdhunimit ishte i qartë dhe i qartë. Sallat e gjyqit shqyrtojnë viktimat dhe dinjitetin e tyre, duke diskutuar veshjen, përdorimin e alkoolit dhe substancave, si dhe marrëdhënien e tyre me sulmuesin. Shumë prej tyre nuk e raportojnë krimin. Nëse abuzuesi është anëtar i familjes, vetë gratë e kanë më të vështirë ta perceptojnë veten si viktima. Por jo është jo. Pëlqimi seksual nuk është një e drejtë e fituar një herë dhe e vlefshme përgjithmonë nëse ekziston një marrëdhënie midis abuzuesit dhe abuzuesit. "Ne duhet të mësojmë se jo është jo", thotë regjisori Daniele Finzi Pasca. "Duke u nisur nga kjo, ne mund të rindërtojmë një shoqëri të ndryshme. Ky aspekt, për fat të keq, nuk është i ankoruar në të mësuarit e bazave të marrëdhënieve njerëzore. Ne njerëzit duhet të mësojmë butësinë. Për të shmangur lëndimin, ne duhet të jemi të butë."

Në një kohë kur debati mbi barazinë gjinore, drejtësinë dhe të drejtat e viktimave është në qendër të axhendës publike, Prima Facie shquhet si një vepër e domosdoshme, e aftë të gjenerojë reflektim të thellë, duke u bërë një thirrje për veprim si pjesëmarrës aktiv në ndryshimin konkret. Me të drejta ekskluzive për versionin italian, Compagnia Finzi Pasca ofron një prodhim besnik ndaj poetikës së saj të pagabueshme, të zhytur në atmosfera ëndërrimtare dhe të aftë për të habitur dhe prekur. 

Interpretimi i shkëlqyer në aktrim i Melissa Vettore

Melissa Vettore dominon skenën me një prani magnetike dhe një kontroll të trupit që transformon çdo gjest në një gjuhë dramatike. 
Fleksibiliteti shprehës i aktores është i dukshëm në aftësinë e saj për të kaluar pa mundim nga racionaliteti i plagosur i avokates në cenueshmërinë e gruas së abuzuar, pa rënë kurrë në didakticizëm. Çdo tranzicion është organik, çdo ndryshim në ton dhe ritëm shërben për të ndërtuar një tension dramatik që nuk i jep shikuesit asnjë pushim. Vettore punon mbi tekstin me saktësi kirurgjikale, duke përcjellë shtresat e tij etike dhe psikologjike përmes një përdorimi të aftë të kohës, gjithmonë të ngutshme, dhe hapësirës. Trupi është një instrument narrativ: i përmbajtur, pastaj i shpërthyer, pastaj i frenuar përsëri, në një partiturë fizike që shoqëron dhe amplifikon fjalët. Intensiteti i tij nuk bërtet kurrë, por gdhendet. Ai e vë në dyshim shikuesin pa retorikë. Në këtë monolog, Vettore nuk interpreton, por banon në Tessa. Dhe duke vepruar kështu, ai na detyron të shikojmë, të ndiejmë, të mendojmë. "Ne gratë duhet t'i dëgjojmë nevojat tona", thotë protagonistja Melissa Vettore, "dhe të mos kemi frikë të shprehim atë që duam. Unë besoj se gratë dhe burrat duhet të komunikojnë më shumë. Ne të gjitha jemi të brishtë kur bëhet fjalë për ndjenjat tona, dhe të qenit në gjendje të shprehim atë që ndiejmë mund të krijojë dinamika të reja. Ne fitojmë vërtet nëse nuk ka dhunë për të raportuar."

Historia e një suksesi global

E përkthyer në 20 gjuhë dhe e shfaqur në 38 vende, "Prima Facie" është bërë një fenomen global, duke shkaktuar debate në të gjithë botën rreth nevojës për një sistem drejtësie më të ndjeshëm ndaj nevojave të viktimave të krimeve seksuale. Shfaqja shkaktoi një protestë të gjerë publike, duke kontribuar në ndryshimet legjislative në Mbretërinë e Bashkuar dhe duke udhëhequr autoren Suzie Miller për të adresuar të drejtat ligjore të viktimave të abuzimit dhe ngacmimit seksual në OKB. Versioni i parë i shfaqjes debutoi në Sydney në vitin 2019. Në prill të vitit 2022, ajo u shfaq premierë në Londër, duke fituar dy çmime Laurence Olivier. Më pas u shfaq në Broadway. Sot, ajo shfaqet në të gjithë botën, me aktore të ndryshme që luajnë rolin e avokates Tessa. "Prima Facie" i inkurajon gratë të ndajnë përvojat e tyre, duke ndihmuar në krijimin e një rrjeti mbështetës dhe duke stimuluar shoqërinë të reflektojë mbi perspektiva të reja në fushën ligjore.

Datat e turit

Shfaqja do të mbërrijë në Milano në Teatro Franco Parenti më 25 nëntor (Dita Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave), ku do të qëndrojë deri më 30. Më 14 dhjetor, ajo do të zhvendoset në Assisi në Teatro Lyrick. Nga 6 deri më 8 mars 2026, ajo do të jetë në Lugano në LAC, më 26 dhe 27 mars në Torino në Teatro Colosseo dhe më 31 mars do të mbërrijë në Teatro Verdi në Padova.