Lomuti: “Bashkëpunimi gjithnjë e më i ngushtë mes Romës dhe Tiranës”

Deputeti Arnaldo Lomuti është president i Seksionit Dypalësh të Amicizia Italia Albania, i cili funksionon në kuadër të Unionit Ndërparlamentar. Ai na flet për eksperiencën e tij në këtë rol dhe bën disa propozime interesante.

Si janë marrëdhëniet mes Italisë dhe Shqipërisë?

Marrëdhëniet mes dy vendeve janë marrëdhënie miqësore, marrëdhënie historike të konsoliduara në kohë. Unë vij nga një rajon i Bazilikatës ku ka disa komunitete arbëreshe. Unë vetë jam arbëreshë, babai im vjen nga një prej këtyre komuniteteve. Nga përvoja personale, por si italian, them se marrëdhëniet me popullin shqiptar janë konsoliduar ndër vite. Tani ka përshpejtime të imponuara mbi të gjitha nga gjeopolitika. Është çështja e hyrjes së Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian. Ne e shohim me favor hyrjen e Shqipërisë dhe Shqipëria duhet të shikojë Italinë si një partner të besueshëm që mund ta shoqërojë këtë rrugëtim në mënyrën më fitimprurëse të mundshme. Ky është një hap vendimtar.

 Së fundmi qeveria shqiptare ka bërë një hap të rëndësishëm përpara në afrimin me Europën. Italia mund të ndihmojë shtetin shqiptar për të përshpejtuar procesin. Meqë ra fjala, përfaqësuesi diplomatik i Evropës në Shqipëri është një italian…A mund të bëjë më shumë Italia?

 Nëse i referohemi kohës, nuk varet aq shumë nga Italia, e cila edhe në Europë është një lloj vëllau i madh që mund ta bëjë më të lehtë për Shqipërinë, e cila ndër vendet në listën e pritjes është ajo që ka kërkon më shumë se të tjerët. Jo vetëm për afërsinë territoriale, por mbi të gjitha për hapat e mëdhenj që po bën edhe në planin ekonomik dhe në çështje si lufta kundër korrupsionit, ligjshmëria dhe siguria. Italia mund të bëjë më shumë, por nuk mendoj se Italia duhet ta vendosë veten në një nivel dominues: marrëdhënia duhet të bazohet në respektin reciprok. Ndoshta do të nevojiteshin disa marrëveshje të tjera dypalëshe.

 Pas një entuziazmi fillestar të sipërmarrësve italianë ndaj Shqipërisë – në Republikën e Shqiponjave operojnë 2850 kompani italiane – duket se ka një ngadalësim. Ndoshta do të ishte e nevojshme të përcaktohej një strategji kombëtare më e koordinuar dhe jo e rastësishme. A mundet ndërgrupi parlamentar që ju kryesoni të marrë ndonjë iniciativë në këtë kuptim?

Absolutisht po. Mund të bëjmë shumë propozime në sektorin e energjisë, në intensifikimin e tregtisë, veçanërisht në bujqësi ku mund të realizohen projekte me përfitime për të dyja palët. Ne duhet të ulemi në një tryezë dhe të diskutojmë me vëllezërit tanë shqiptarë për të përcaktuar se cilat janë temat e bashkëpunimit të përbashkët. Është sfida që si president do të doja ta çoja menjëherë në një klimë vëllazërie, duke i parë dallimet jo si elementë që na ndajnë, por si faktorë që në fakt na bashkojnë.

Kryeministri Edi Rama është fokusuar shumë te turizmi i cili ka shënuar rezultate të dukshme në aspektin numerik. Por a ka edhe një problem cilësie?

Kjo është një çështje vendimtare. Bukuria natyrore jo vetëm e brigjeve por edhe e brendshme është një minierë ari për Shqipërinë. Megjithatë, nevojiten shumë trajnime në të gjithë zinxhirin e furnizimit të turizmit për të përmirësuar shërbimet e ofruara për klientët, veçanërisht ata ndërkombëtarë, të cilët janë shumë kërkues. Italia ka shumë përvojë në këtë sektor dhe mund t'i sigurojë Shqipërisë njohuritë e nevojshme.

Përqendrimi vetëm në turizëm mund të rezultojë i pamjaftueshëm në planin afatgjatë për të siguruar mirëqenien dhe përmirësimin e kushteve të jetesës për pjesë të mëdha të popullsisë. Pa një strukturë industriale, a mund të ndodhë në Shqipëri ajo që po ndodh në Itali, me mbylljen e shumë kompanive dhe një lloj shkretëtirizimi të industrisë?

Qeveria shqiptare e njeh mirë këtë problem dhe është e vetëdijshme se për ta bërë ekonominë të rritet në mënyrë të qëndrueshme dhe solide, nevojiten industri në sektorin e prodhimit dhe në transformimin e produkteve bujqësore. Për më tepër, Shqipëria ka një kosto shumë të ulët të energjisë dhe kjo sigurisht që mund të përbëjë një faktor konkurrueshmërie. Një bashkëpunim më i ngushtë me Italinë mund të favorizojë zhvillimin industrial shqiptar, duke krijuar gjithashtu një lloj integrimi fitimprurës midis dy ekonomive në disa sektorë.

Bumi ekonomik italian i viteve 1950 dhe 1960 nuk e zgjidhi çekuilibrin territorial midis Veriut dhe Jugut. Çfarë mësimi duhet të nxjerrë Shqipëria nga përvoja jonë?

Në Shqipëri në fakt po ndodh një rritje e shpejtë. Këtu situata është e kundërt: Veriu është më pak i zhvilluar se Jugu dhe qeveria Trana duhet të zbatojë të gjitha mjetet për të shmangur shpejtësinë e dyfishtë që më pas përkthehet në tensione sociale. Të bësh investime publike dhe infrastrukturë, por jo mirëqenie, është këshilla që mund t'u japim miqve tanë shqiptarë.

Cili është mendimi juaj personal për bashkëpunimin mes qeverisë italiane dhe asaj shqiptare në lidhje me emigracionin?

Jam shumë kritik sepse nuk besoj se marrëdhëniet mes dy vendeve duhet të bazohen në një lloj favori që Shqipëria i bën Italisë në këmbim të presionit italian për hyrjen e saj në Bashkimin Evropian. Për mendimin tim, operacioni në parim është i gabuar, pavarësisht se çfarë mund të vendosin autoritetet evropiane. Ky është një projekt shumë i kushtueshëm që nuk e zgjidh problemin e emigracionit. Vetë tema e flukseve migratore është vendimtare në axhendën politike të të gjitha partive, si të shumicës ashtu edhe të opozitës. Qendrat e Shëngjinit dhe Gjaderit nuk do të japin asnjë rezultat veçse në plan propagandistik. Paratë publike që mund të shpenzohen për të forcuar marrëdhëniet mes dy vendeve në funksion të hyrjes në Evropë po keqpërdoren.